Vervanging dubbel glas door drievoudig glas
Vervanging van het oude dubbel glas in de woning (met een U-waarde van 1,6 W/m2K) door Krypton gevuld drievoudig glas (met een U-waarde van 0,5 W/m2K), zou een jaarlijkse besparing opleveren van ca 650 kWh (goed voor 3.600 elektrische km's), maar het was nogal een ingrijpende en relatief kostbare aanpassing. Maar door er een DHZ-project van te maken, was nog een redelijke terugverdientijd (ca. 14 jaar) te behalen.
E.e.a. stond dus al een tijdje in de wachtkamer.
Inmiddels (Augustus 2018) is het glas aangeschaft, inclusief al het hout dat nodig is, om de kozijnen aan te passen. Het is inmiddels ook geplaatst.
De kozijnen zijn zodanig aangepast, dat ook daardoor minder warmte naar buiten gaat.
Het glas (Nowak isopane EN 2 plus Kr) heb ik 15 km hier vandaan (bij Tischlerei Klokkers in Uelsen, Duitsland) gekocht, omdat het daar aanzienlijk goedkoper is dan in Nederland.
Waarom is me een raadsel, maar het is wel zo.
Ik heb € 104,-/m2 betaald (2018) incl. BTW en bezorging.
Dat was bij levering van 15 ruiten met een totaal oppervlak van ca 16 m2.
Het glas tussen woonkamer en serre is niet vervangen. Als ik het warmteverlies uit de woonkamer naar de serre zou beperken, zou ik een groot deel van de winter in de serre extra moeten verwarmen om het daar op de gewenste temperatuur (ca. +5°C vanwege een aantal overwinterende planten) te houden.
Daar zou dus per m2 glas een lagere besparing te bereiken zijn, met een aanzienlijk langere terugverdientijd als gevolg.
Spacers:
Bij de aanschaf van isolatieglas wordt naar mijn smaak nog veel te weinig gelet op de afstandhouders (spacers). Er is tegenwoordig glas met zogenaamde "warm edges" oftewel "warme kanten", waarbij de afstandshouders (spacers) niet meer van aluminium zijn gemaakt, maar van kunststof. Daardoor gaat via de rand veel minder warmte door geleiding naar buiten verloren. Het effect van condensatie, op de binnenkant van de ruiten, dicht bij de randen van het isolatieglas zou daarmee over moeten zijn (dat komt dus door minder warmteverlies langs de kanten).
Veel kunststoffen zijn niet absoluut gasdicht, wat natuurlijk als "spacer" bij dubbel (of drievoudig) glas wel een voorwaarde is om binnendringen van waterdamp (en eventuele lekkage van de dure edelgasvulling) te voorkomen. Daarom wordt een dergelijke afstandhouder van kunststof dan nog weer voorzien van een heel dun metaallaagje (en die is wel 100% dampdicht).
Daarbij is een folie van roestvrij staal nog weer 10 x beter dan een folie van aluminium, omdat RVS de warmte veel slechter geleidt dan aluminium.
De (in ons geval grijze) spacers die in ons glas zijn toegepast, zijn van Thermix.
Zie: www.thermix.de/en/thermixr/this-is-warm-edge.html
Naast het directe effect van warmteverlies door glas, speelt nog een ander belangrijk effect.
Doordat glas (in vergelijking met andere bouwdelen) een relatief slechte isolator is, zal de temperatuur aan het binnenoppervlak van de ruit altijd relatief laag zijn in vergelijking met bijvoorbeeld een goed geïsoleerde muur.
Deze lagere oppervlakte-temperaturen van de ruiten ten opzichte van de andere gebouwdelen ervaren wij als mens als onaangename "koude-straling".
(Eigenlijk is het net andersom en straalt ons warme lichaam meer warmte uit naar een koud oppervlak dan naar een warmer oppervlak).
Om het onaangename karakter van die koude-straling te compenseren wordt in het algemeen de verwarmingsthermostaat wat hoger ingesteld.
Dus als we glas hebben met een lagere U-waarde, zal dat het warmteverlies enerzijds beperken doordat er per graad temperatuurverschil (ten opzichte van buiten) gewoon minder warmte door de ruit gaat, maar anderzijds nog eens extra doordat we voor dezelfde "comfort-beleving" een lagere ruimtetemperatuur kunnen aanhouden.
En zoals bekend levert een 1°C lagere ruimte-temperatuur in ons Nederlandse klimaat een brandstofbesparing van ruwweg 7% op!
En als er verwarmd wordt met een warmtepomp (zoals wij doen), zal doordat de watertemperatuur van de vloerverwarming iets omlaag gaat. ook de warmtepomp nog efficienter gaan werken! Dat scheelt ca. 2% per graad lagere verwarmingswater-temperatuur!
Maar zelfs drievoudig glas met een U-waarde van 0,5 W/m2K en dus een R-waarde van 1 / 0,5 = 2 m2K/W, is natuurlijk nog slecht in vergelijking met de huidige bouweisen van bijv. een R-waarde van 4,5 m2K/W voor een gevel.
Door een vierkante meter zeer goed drievoudig glas gaat dus altijd nog ruim 2 x zo veel warmte verloren, als door een vierkante meter gevel die volgens de huidige (2018) eisen geïsoleerd is!
Het is voor mij feitelijk onbegrijpelijk, dat er nog gewoon dubbel glas (zelfs HR++) geplaatst wordt......
Eigenlijk zou je nooit meer anders moeten willen dan (inwendig gecoat) drievoudig krypton gevuld glas met een warm-edge...
Ik weet het wel, de investering is iets hoger (zowel voor glas als voor kozijn), maar de totale woonlasten (huur/hypotheek + energielasten) gaan er door omlaag !!
Grafiek
Hier onder ziet u grafisch weergegeven, wat het effect is van de soort beglazing op de oppervlakte-temperatuur aan de binnenkant van de ruit (bij 0°C buiten en 20°C binnen). En dat bepaalt dus de door ons gevoelde "koude-straling".
En natuurlijk ook gewoon het warmteverlies.
Door de koude binnenkant, koelt de lucht bij de ruit af en zakt naar beneden.
Er ontstaat dus een luchtbeweging (convectie-stroming), die wij als tocht ervaren.
Het kan dus tochten, terwijl het glas 100% luchtdicht gemonteerd is......
Aanpassing kozijnen
Naast de vervanging van het glas, moesten ook de kozijnen worden aangepast, om het dikkere glas te laten passen.
De kozijnen zijn daarom "opgedikt" met latten van 15 mm.
Omdat via de kozijnen ook altijd nog flink wat warmte naar buiten verdwijnt, was dit natuurlijk een mooie gelegenheid, om de kozijnen ook maar meteen beter isolerend te maken.
De genoemde "opdiklatten" zijn hol uitgevoerd en aan de binnenzijde voorzien van een reflecterende alu-folie zoals die ook wel gebruikt wordt voor vloer- en dak-isolatie. Daardoor is het warmte-verlies via de kozijnen tot een minimum gereduceerd.
De uitgeholde opdeklatten zijn gemaakt door AZ machinale houtbewerking uit Oud Ootmarsum.
De alu-folie komt van www.isolatiefiets.nl/
Hieronder ziet u eerst een doorsnede-tekening van de oude en nieuwe situatie en daarna een foto van de holle "opdiklatten".
Eerst alleen het hout, daarna met ingeplakte folie (de uitstekende randjes moeten er nog afgesneden worden), dan een foto waarbij de overtollige restjes zijn weggesneden.
Als laatste foto het eindresultaat, een reeds aangepast draai/kiepraam naast een vast raam dat nog vervangen moet worden.
Glaslatten:
In het kader van de duurzaamheid zijn de oude glaslatten hergebruikt. Maar natuurlijk ook, omdat het gewoon gemakkelijker was. Alle glaslatten waren immers al op maat gezaagd. Bovendien koste het ook nog eens niets!
Opm. voor de specialisten: uiteraard zitten er (in de oude en de nieuwe situatie) kleine afvoerkanaaltjes in het kozijn gefreesd, zodat bij lekkage langs de kit aan de buitenkant, het vocht onder uit het kozijn afgevoerd wordt en het kozijn niet gaat rotten. Dit is echter omwille van de duidelijkheid in de tekening weggelaten.
De kozijnen zijn daarom "opgedikt" met latten van 15 mm.
Omdat via de kozijnen ook altijd nog flink wat warmte naar buiten verdwijnt, was dit natuurlijk een mooie gelegenheid, om de kozijnen ook maar meteen beter isolerend te maken.
De genoemde "opdiklatten" zijn hol uitgevoerd en aan de binnenzijde voorzien van een reflecterende alu-folie zoals die ook wel gebruikt wordt voor vloer- en dak-isolatie. Daardoor is het warmte-verlies via de kozijnen tot een minimum gereduceerd.
De uitgeholde opdeklatten zijn gemaakt door AZ machinale houtbewerking uit Oud Ootmarsum.
De alu-folie komt van www.isolatiefiets.nl/
Hieronder ziet u eerst een doorsnede-tekening van de oude en nieuwe situatie en daarna een foto van de holle "opdiklatten".
Eerst alleen het hout, daarna met ingeplakte folie (de uitstekende randjes moeten er nog afgesneden worden), dan een foto waarbij de overtollige restjes zijn weggesneden.
Als laatste foto het eindresultaat, een reeds aangepast draai/kiepraam naast een vast raam dat nog vervangen moet worden.
Glaslatten:
In het kader van de duurzaamheid zijn de oude glaslatten hergebruikt. Maar natuurlijk ook, omdat het gewoon gemakkelijker was. Alle glaslatten waren immers al op maat gezaagd. Bovendien koste het ook nog eens niets!
Opm. voor de specialisten: uiteraard zitten er (in de oude en de nieuwe situatie) kleine afvoerkanaaltjes in het kozijn gefreesd, zodat bij lekkage langs de kit aan de buitenkant, het vocht onder uit het kozijn afgevoerd wordt en het kozijn niet gaat rotten. Dit is echter omwille van de duidelijkheid in de tekening weggelaten.
Door het veel kleinere warmteverlies naar buiten, blijft de buitenste ruit natuurlijk kouder.
Deze kan 's nachts bij heldere hemel zelfs nog wat warmte uitstralen, en doordat er maar weinig warmte door de ruit vanuit de binnenkant van de woning komt, kan het zijn dat de buitenste ruit onder de omgevingstemperatuur komt.
En dat heeft tot gevolg dat er luchtvochtigheid op condenseert.
Daardoor is er vaak 's ochtends vroeg eerst even sprake van beslagen ramen. Maar dan wel aan de buitenkant!!
Zie de foto hier onder.
En ondanks de "warme kant" is er kennelijk langs de rand toch zoveel warmteverlies van binnenuit, dat de buitenste ruit langs de rand net iets warmer is, waardoor er geen condensatie optreedt. Overigens hoeft dat natuurlijk geen warmtetransport via de "warme kant" (spacer) te betekenen, maar kan het ook gewoon warmtetransport via het kozijn zijn.
Deze kan 's nachts bij heldere hemel zelfs nog wat warmte uitstralen, en doordat er maar weinig warmte door de ruit vanuit de binnenkant van de woning komt, kan het zijn dat de buitenste ruit onder de omgevingstemperatuur komt.
En dat heeft tot gevolg dat er luchtvochtigheid op condenseert.
Daardoor is er vaak 's ochtends vroeg eerst even sprake van beslagen ramen. Maar dan wel aan de buitenkant!!
Zie de foto hier onder.
En ondanks de "warme kant" is er kennelijk langs de rand toch zoveel warmteverlies van binnenuit, dat de buitenste ruit langs de rand net iets warmer is, waardoor er geen condensatie optreedt. Overigens hoeft dat natuurlijk geen warmtetransport via de "warme kant" (spacer) te betekenen, maar kan het ook gewoon warmtetransport via het kozijn zijn.
En wat heeft het nu opgeleverd?
In bovenstaande grafiek is duidelijk zichtbaar, dat de warmtebehoefte van de woning, per gewogen graaddag (dus gecorrigeerd voor jaarlijkse verschillen in het weer) vanaf zomer van 2018 weer lager is geworden!
De eerdere verlaging na begin 2014, is gekomen door het aanbrengen van extra vloerisolatie!
De eerdere verlaging na begin 2014, is gekomen door het aanbrengen van extra vloerisolatie!